Những làn điệu Ví, Giặm giản dị nhưng sâu lắng, phản ánh rất rõ đời sống nội tâm, đồng thời thể hiện khả năng sáng tạo, kì diệu cũng như cốt cách người Nghệ Tĩnh.
Dân ca Ví Giặm Việt Nam mang đến những giá trị nổi bật mang tính nhân loại
Thứ nhất, đây là loại hình dân ca có lịch sử phát triển lâu đời do có nguồn gốc từ cuộc sống lao động, sinh hoạt của các tầng lớp nhân dân. Dựa trên nhiều tư liệu nghiên cứu khác nhau của các học giả, nhạc sỹ, … có thể thất đến thế kỷ XVII - XVIII thì hát Ví, Giặm đã rất phát triển và trở thành hình thức trình diễn dân gian phổ biến nhất. Đồng hành cùng với đời sống của người dân lao động, cùng với sự gọt đẽo chỉnh chu của các thế hệ nghệ nhân theo thời gian và sự tham gia trau chuốt của nho giáo, danh sỹ,... thì loại hình dân ca ngày càng được hoàn thiện, có bố cục chặt chẽ hơn. Trải qua hàng ngàn năm tháng lịch sử dân tộc, cho đến nay những làn điệu Ví, Giặm vẫn giữ vững và khẳng định được giá trị lâu bền của mình, có sức hấp dẫn với con người trong xã hội hiện đại.
Thứ hai, đây là loại hình sinh hoạt văn hóa gắn bó mật thiết với đời sống của người dân. Từ thuở còn nằm trong nôi họ đã được nghe những lời ru, lớn lên những giai điệu này trở thành hành trang theo họ suốt cuộc đời. Có thể khẳng định, chưa có loại hình dân ca nào ở Việt Nam lại mang đậm chất phương ngữ như, thổ ngữ như dân ca Ví, Giặm xứ Nghệ.
Thứ ba, đây là di sản văn hóa phi vật thể có nội dung và giá trị nhân văn sâu sắc. Các bài dân ca Ví, Giặm đều mang tính giáo dục sâu sắc và góp phần giáo dục đạo đức con người trên tất cả các phương diện. Nó đã trở thành một công cụ hữu hiệu, góp phần giữ gìn và trao truyền những thuần phong mỹ tục, các giá trị truyền thống văn hóa.
Cuối cùng, đây là loại hình diễn xướng dân gian có nhiều giá trị nghệ thuật độc đáo, phản ánh đậm nét bản sắc văn hóa địa phương. Những làn điệu này có sức hấp dẫn mạnh mẽ có lẽ bởi vì chúng là lối hát vừa mang tính ngẫu hứng, linh hoạt, uyển chuyển, vừa có tính lề lối quy cách và thể hiện rất rõ những đặc tính bản sắc địa phương.
Dân ca Ví, Giặm mang đến sự biến đổitrong xã hội đương đại.
Trong những năm tháng trước kia, môi trường diễn xướng của làn điệu dân ca này chủ yếu gắn liền với lao động sản xuất, với nông nghiệp, với các ngành nghề thủ công truyền thống của người dân. Ngày nay, cùng với dòng chảy của thời gian thì nội dung và hình thức của dân ca Ví, Giặm cũng dần dần có sự biến đổi để dễ thích nghi với các điều kiện tồn tại mới, mang đậm hơi thở của thời đại ngày nay.
Dân ca Ví Giặm Nghệ Tĩnh cần bảo tồn và phát huy những gì trong xã hội đương đại
Trước hết là những khó khăn và thách thức. Để bảo tồn và phát huy những giá trị cao đẹp này trong đời sống đương đại, có không ít những thách thức phải kể đến như: môi trường biểu diễn đã thay đổi nhiều so với trước, số lượng nghệ nhân có tâm thực sự với nghề ngày càng giảm, những thách thức cạnh tranh trước làn sóng âm nhạc thời đại, trước gu âm nhạc ngày càng phong phú của thế hệ trẻ. Bên cạnh đó là nguồn kinh phí đầu tư còn rất hạn hẹp và năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa và quản lý di sản, nhất là di sản văn hóa phi vật thể ở địa phương còn hạn chế.
Để khắc phục được những hạn chế đó cần có những biện pháp nhằm bảo vệ và phát huy dân ca Ví, Giặm trong đời sống đương đại. Những biện pháp phải kể đến như: cần xác định đúng, tìm ra không gian diễn xướng phù hợp cho dân ca Ví, Giặm; Nhà nước, nhất là chính quyền địa phương, cần có cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ về tài chính để duy trì các hoạt động, sinh hoạt của các nhóm,câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm; tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của dân ca Ví, Giặm; …
Như vậy, dân ca Ví, Giặm là di sản tinh thần vô giá của các thế hệ cha ông đã thấm sâu vào tâm hồn, trí tuệ, đời sống của người dân. Cùng với những giá trị nổi bật mang tính toàn cầu, dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh rất xứng đáng để trở thành một di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Nghe Dân Ca Ví Giặm Nghệ Tĩnh MP3 ở đây.